19/10/1987: Η Μαύρη Δευτέρα των Χρηματιστηρίων. Ιστορική πτώση του Dow Jones -22,61%. Η ιστορική μέρα των αγορών, η Μαύρη Δευτέρα των χρηματιστηρίων κατά την οποία ο δείκτης Dow Jones στις ΗΠΑ έχασε 508 μονάδες ή 22,61% σε μια μέρα (κλείσιμο 1.738,74 μον). Η πτώση αυτή του δείκτη Dow Jones αποτελεί τη μεγαλύτερη ημερήσια ποσοστιαία πτώση στην ιστορία του.
Τι είχε προηγηθεί της πτώσης;
Είχαν προηγηθεί οι πτώσεις -3,8% στις 14/10 και -4,6% στις 16/10 με ρεκόρ τζίρου.Το πρωί της 19/10, αμερικανικά πολεμικά πλοία έστειλαν πυραύλους και κατέστρεψαν 2 ιρανικές πλατφόρμες πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο ως αντίποινα προηγούμενης ιρανικής επίθεσης σε τανκερ υπό αμερικανική σημαία στην περιοχή.
Μακροοικονομικό περιβάλλον: Τέλη 1985 με αρχές 1986 η αμερικανική οικονομία έριξε ταχύτητα μετά την γρήγορη ανάκαμψη που ακολούθησε την ύφεση της 10ετίας του ’80. Ο πληθωρισμός ανέβαινε όπως και ο φόβος για υψηλότερα επιτόκια ενώ το δυνατό δολλάριο άρχιζε να δυσκολεύει τις εξαγωγές.
Επενδυτικό περιβάλλον: 5ετές ανοδικό ράλυ χωρίς σημαντική διόρθωση, ακριβές αποτιμήσεις (p/e >20), και οι επενδυτές αδιαφορούσαν για τις εκτιμήσεις που μείωναν τα εκτιμώμενα εταιρικά κέρδη.
Η διόρθωση της ημέρας (19/10) εντάθηκε λόγω αυτοματοποιημένων-ηλεκτρονικών προγραμμάτων (program trading) πωλήσεων μετοχών από μερίδα θεσμικών επενδυτών που προκάλεσε το χάος ανάμεσα στους ‘φυσικούς’ επενδυτές, κυρίως σε μετοχές με χαμηλή σχετικά εμπορευσιμότητα. Τα προγράμματα αυτά εκτελούνταν μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και η εφαρμογή τους εκείνον τον καιρό ήταν σχετικά κάτι καινούργιο στην εκτέλεση χρηματιστηριακών εντολών. Οι μαζικές πωλήσεις των προγραμμάτων αυτών σε συνδυασμό με εντολές stop loss που ενεργοποιούνταν δημιουργούσε ένα έντονα αρνητικό αποτέλεσμα τύπου ντόμινο, ενώ και το σύστημα διαπραγμάτευσης μετοχών δε στάθηκε ικανό να σηκώσει και να επεξεργασθεί τον τεράστιο όγκο των εντολών. Αρκετοί σχολιαστές ρίχνουν το φταίξιμο για τον πανικό που δημιουργήθηκε και την μεγάλη πτώση των τιμών των μετοχών κυρίως στα προγράμματα πωλήσεων.
Η πτώση που συντελέστηκε στα παγκόσμια χρηματιστήρια έως τα τέλη Οκτωβρίου (και από τα υψηλά του 1987) ήταν σημαντικότατη: Χόνγκ Κόνγκ -45,5%, Αυστραλία -41,8%, Ισπανία -31%, Μ.Βρετανία -26,45%, Καναδάς -22,5%, ΗΠΑ -22,68% και Ν.Ζηλανδία -60% περίπου.
Η Μαύρη Δευτέρα αποτελεί ένα σημαντικό χρηματιστηριακό γεγονός, όχι μόνο για την γρήγορη και βίαιη υποχώρηση των τιμών των μετοχών αλλά και την αδυναμία των ίδιων των συστημάτων διαπραγμάτευσης μετοχών κάτω από πίεση και αντίξοες συνθήκες.