Κωδική ονομασία ενός εναλλακτικού σχεδίου αντίδρασης σε περίπτωση GREXIT που εκπονήθηκε από ολιγομελή ομάδα εργασίας με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Ο Βαρουφάκης τον Μάρτιο του 2015 ζήτησε από τον καθηγητή οικονομικών Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ να τον βοηθήσει στην προετοιμασία ενός εναλλακτικού σχεδίου σε περίπτωση που η Ελλάδα έβγαινε από το ευρώ.
Ο Γκάλμπρεϊθ έχει αναφέρει ότι γνώρισε το Βαρουφάκη το 2011 και ότι τον βοήθησε να κανονίσει την διετή παραμονή του στο πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν (από το 2013). Την ίδια περίοδο ανέπτυξε και τις πρώτες επαφές με τον Τσίπρα και τον κύκλο του. Στη συνέχεια παρείχε εθελοντικά τις υπηρεσίες του ως σύμβουλος στο υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας μέχρι τις αρχές του Ιουλίου του 2015.
Σύμφωνα με τον Γκάλμπρεϊθ, ο χρόνος ετοιμασίας του ‘σχεδίου Χ’ ήταν 6 εβδομάδες και ετοιμάστηκε με μεγάλη μυστικότητα ενώ ήταν έτοιμο τον Μάϊο του 2015. Το σχέδιο μεταξύ άλλων προέβλεπε:
– επανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας και εθνικοποίηση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος (μέσω προεδρικού διατάγματος, είτε μέσω Γενικής Συνέλευσης)
– κλείσιμο τραπεζών για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα
– μετατροπή των τραπεζικών καταθέσεων και των ιδιωτικών χρεών
– παράλληλο νόμισμα με έκδοση υποσχετικών IOUs για τις πληρωμές του δημοσίου (συντάξεις και μισθοί δημοσίων υπαλλήλων) μέχρι να εκδωθεί το νέο νόμισμα της χώρας
– επιστράτευση δημοσίων υπαλλήλων
– μέτρα για την εγγύηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας
– αναγκαίες κινήσεις για να διασφαλιστεί η επάρκεια σε προμήθειες πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, καύσιμα και φάρμακα
– έννομη σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Bαρουφάκης και Γκάλμπρεϊθ ισχυρίζονται ότι η εντολή για την εκπόνησή του δώθηκε από το τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και η υπαρξή του θα εξυπηρετούσε να λειτουργήσει μόνο στην περίπτωση αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Η ύπαρξη του σχεδίου αυτού ήταν γνωστή στον Τσίπρα και σε λίγα μόνο μέλη της κυβέρνησης.
23 έλληνες καθηγητές ξένων πανεπιστημίων και αναλυτές σε επιστολή (Ιούλιος 2016) παραπόνων προς τον Πρόεδρο του Πανεπιστημίου του Τέξας στο ‘Ωστιν, Gregory L. Fenves επέκριναν τον καθηγητή του πανεπιστημίου, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ για το ρόλο του στο Plan Χ του Βαρουφάκη. Το σχέδιο Βαρουφάκη κατά αυτούς παραβιάζει το Σύνταγμα και τους νόμους της Ελλάδας, ενώ η μυστικότητα με την οποία δημιουργήθηκε κρίνεται ως ‘νομισματικό και στρατιωτικό πραξικόπημα’ για τον επιπρόσθετο λόγο ότι προβλεπόταν η μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων για επιβολή της τάξης μετά την ανακήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. ‘Το σχέδιο αυτό υπονομεύει τη δημοκρατία και την κοινωνική τάξη όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε κάθε χώρα και κινείται ενάντια στα ηθικά πρότυπα ενός επιφανούς πανεπιστημίου όπως αυτό του Τέξας. Τέλος, η επιστολή αναφέρει ότι ‘η ακαδημαϊκή ελευθερία πρέπει να συμβαδίζει με την κατάλληλη ηθική συμπεριφορά και τους θεμελιώδεις δημοκρατικούς κανόνες’.
Σχετική Προσθήκη 28/04/2017
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, δίνοντας συνέντευξη από το Εκουαδόρ όπου βρισκόταν, προς τον τηλεοπτικό σταθμό της Βενεζουέλας Telesur μίλησε για το «εναλλακτικό σχέδιο» που είχε το 2015, υποστηρίζοντας πως ο Αλέξης Τσίπρας αρχικά είχε συμφωνήσει να εφαρμοστεί. Συγκεκριμένα ο Βαρουφάκης ανέφερε:
«Ήμασταν προετοιμασμένοι. Γνωρίζαμε πολύ καλά πως όταν θα κατακτούσαμε την εξουσία θα μπορούσε να χτυπήσει το τηλέφωνο από τις Βρυξέλλες ή από την Φρανκφούρτη και να μας πουν ότι αν επιμέναμε να θέλουμε να αποφύγουμε το βαρύτατο χρέος μας, αν επιμέναμε να κάνουμε ό,τι έκανε το Εκουαδόρ, το Μεξικό και άλλες χώρες στην ευρύτερη περιοχή, να κάνουμε μια αναδιάρθρωση του χρέους μας, αν επιμέναμε στην άποψη μας να στηρίξουμε τους πιο φτωχούς στην κοινωνία, αν επιμέναμε να είμαστε λογικοί, οι τράπεζες την επόμενη μέρα δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, τα ΑΤΜ θα έκλειναν, η Κεντρική Τράπεζα δεν θα είχε ρευστότητα. Γνώριζα ότι αυτό θα συνέβαινε, το ήξερα από την πρώτη μέρα. Είχα όμως ένα εναλλακτικό σχέδιο, έναν εναλλακτικό μηχανισμό για να κάνουμε πληρωμές με μια δημόσια πλατφόρμα, αυτό συμφωνήθηκε με τον πρωθυπουργό, ότι θα εφαρμόζαμε αυτό το σχέδιο, αλλά δυστυχώς ο πρωθυπουργός μπροστά στις πιέσεις του ΔΝΤ και της Ε.Ε. τελικά υποχώρησε και δεν με άφησε να θέσω σε εφαρμογή αυτό το σχέδιο»
Όρος γνωστός και ως: Σχέδιο Χ